Друя

Першы пісьмовы ўспамін пра Друю змяшчаецца ў «Хроніцы польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсёй Русі» Мацея Стрыйкоўскага і датуецца 1386 годам. Тады яе захапіў Андрэй Полацкі пад час змагання з Ягайлам за вялікакняскі пасад. Пасля захопа Латгаліі крыжакамі Друя стала памежным горадам.

Друя ў часы Скарыны

Патрэбы ў аператыўным забеспячэнні памежнага замка прывялі да таго, што вялікі князь Аляксандр у 1496 годзе перадаў Друю мястэчка, замак і друйскія воласці ў валоданне князя Цімафея Масальскага.

Рэвізія полацкага ваяводства 1552 г. фіксавала у тым ліку адносіны і заняткі друйчан: зЗбор падаткаў, дапамога руху з харчаваннем, патрэбамі, бурлакамі і кармнікамі дзеля праходу парогаў і меляў фармавалі заняткі мясцовага жыхарства.

Пасля таго як 1582 г. Друя і ваколіцы перастала быць памежным горадам ВКЛ з Лівонскім ордэнам пачалося хуткае развіцце. Яно разрасталася на іншыя бакі рэчак.

Выгоднае размяшчэнне і падтрымка Сапегаў развівалі адгалінаванне днепра-дзвінскага шляха з Дзвіны ў Неман менавіта праз Друю. Абсяг гандлю сягаў рускага Тарапца і прускага Караляўца (Кенігсбергу). У гэты пэрыяд Друя атрымала вядомасьць як цэнтар вытворчасці і гандлю толстай скурай (юфцю).

У XVI ст. ў Друі было створана Друцкае Евангелле.

Друя з XVII ст. да нашых дзён

Кляштар марыянаў

Католический приход в Друе был основан в 1633 году, после того как подканцлер литовский Казимир Лев Сапега основал здесь монастырь бернардинцев.

Над одноэтажной, утопающей в зелени, застройкой поселка возвышается башня костела Святой Троицы. Костел принадлежал ордену бернардинцев и был возведен в 1643—1646 годах на средства Казимира Льва Сапеги (1609–1656), подканцлера Великого княжества Литовского, основателя кафедры права Виленской академии.

Храм расположен на высоком берегу Западной Двины. Это однобашенная трехнефная базилика. Высокая пятиярусная башня завершена фигурным куполом (достроен в XVIII веке). Костел имеет высокий центральный неф и более низкие боковые, которые на главном фасаде прикрываются небольшими пристройками, завершенными пластическими волютами. Внешний декор здания довольно сдержанный, что характерно для памятников раннего барокко, к которым относится и костел Св. Троицы. Интерьер храма, выполненный в конце XVIII века в стилях позднего барокко и рококо, наоборот, отличается пышностью и богатством. Главный трехъярусный алтарь украшен колоннами, пилястрами, извитыми карнизными поясами, скульптурой. Очень богата лепнина стен, колонн, сводов. Храм внутри оставляет впечатление легкости, возвышенности.

У 1923–1928 гадах у кляштары пры касцёле Святой Троіцы разьмяшчаліся манахі-беларусы ордэну марыянаў. У 1924 годзе тут пачала працаваць школа (з 1930 году гімназія), у якой навучаліся Андрэй Цікота, Часлаў Сіповіч, Тамаш Падзява, Уладзіслаў Чарняўскі, пісьменнік Язэп Германовіч ды іншыя. Беларусізацыя касцела супярэчыла планам польскіх уладаў і ў 1938 г. большасць ксяндзоў выслалі ў Харбін.

Юры Туронак называе асяродак марыянаў «першым у гісторыі беларускім каталіцкім кляштарам – беларускім не толькі ў геаграфічным сэнсе, але i па сваёй ідэйнай накіраванасці». Айцец Андрэй Цікота быў адным з заснавальнікаў віленскай беларускай друкарні імя Ф. Скарыны.

Для гэтага пакалення беларускіх ксяндзоў сімвалам стаў Францыск Скарына, да перакладу якога Бібліі на старабеларускую мову яны апеліравалі ў сваім змаганні за беларускую мову ў касцёле.

Адзін з братоў-марыянаў а. Сіповіч быў назначаны ў 1960 г. біскупам i Апостальскім візітатарам для беларусаў-католікаў на чужыне. У Лондане ён створыць бібліятэку — якую назаве ў імя Францыска Скарыны, якая дагэтуль з’яўляецца адным з важных цэнтраў захавання і вывучэння беларускай гісторыі і культуры. Мемарыяльная дошка ў гонар Чэслава Сіповіча ўсталяваная ў касцёле Святой Троіцы.

І зараз там згадваецца постаць Скарыны, у 2017 годзе ў былым кляштары праходзіў мастацкі пленэр «Скарынер», які адзначаў 500-гадовы юбілей перакладу Бібліі на беларускую мову.